„Guð er kærleikur“

Guðfræðingurinn Jóhanna Magnúsdóttir kom með athugasemd við síðustu færslu mína þar sem hún kom meðal annars með eina fullyrðingu sem mér finnst afskaplega þreytandi: Guð er kærleikur.

Hún sagði reyndar orðrétt: „Ég set samansemmerki milli Guðs og kærleika“. Að mínu hógværa mati er þetta bara væmin fullyrðing sem kitlar eyrun á sumu fólki en er í raun nánast innihaldslaus þegar maður skoðar hana.

Ég sé í fljótu bragði tvennt sem þetta gæti þýtt. Annars vegar að þarna sé verið að segja að guð hafi eitthvað með kærleika að gera, það er sem sagt verið að fullyrða um kærleika:

Sú tilfinning að bera kærleika til einhvers er ósýnilegur maður.

Ég held að flestir átti sig á því að þetta sé bull og vitleysa, þannig að það er ljóst að það er ekki samansemmerki á milli „kærleika“ og „guðs“. Ósýnilegur maður tengist ekkert því að bera kærleika til einhvers.

Annars vegar sé ég fyrir mér að það sé verið að segja að guðinn hafi eitthvað með kærleika að gera, eitthvað í þessa átt:

Ósýnilegi maðurinn er alveg ótrúlega góður.

Þetta er líklega það eina skiljanlega sem „Guð er kærleikur“ getur þýtt. Guðspekingarnir mega alveg benda mér á þriðja möguleikann ef mér hefur yfirsést hann. Það væri gaman ef Jóhanna gæti sagt okkur hvort að þetta hafi ekki verið innihaldið í fullyrðingunni hennar.

Að segja „Guð er kærleikur“ er náttúrulega miklu flottara og gáfulegra en að segja: „Ósýnilegi maðurinn er svakalega góður“ en merkingin, ef hún er einhver, er nákvæmlega sú sama.

Ég held að ástæðan fyrir þessum tilgangslausa og flækjandi orðaleik hjá trúmönnum sé sá að ef þeir myndu sleppa honum, þá væri það einum of augljóst hve einföld og hálf-barnaleg þessi mikla speki er í raun og veru.

Vitnisburður sköpunarverkisins

Kalli biskup sagði þetta á aðfangadag:

Sköpunarverkið ber [guði] vitni. #

Ég vil bara minna herra Karl Sigurbjörnsson á að það eru ekki nema fimm ár síðan guðinn hans drap hátt í þrjúhundruðþúsund manns (stór hluti þess börn) í flóðbylgjunni miklu á Indlandshafi.

Þú verður að afsaka það Kalli minn, en „sköpunaverkið“ ber þess einmitt vitni að algóður skapari er ekki til. Guðinn þinn er augljóslega ekki til.

Talnaspekingur kirkjunnar

Ríkiskirkjupresturinn Þórhallur Heimisson fullyrðir á bloggsíðu sinni að:

..um 90% Íslendinga játa kristna trú. #

Mér finnst ótrúlegt hvernig hann getur haldið þessu fram. Árin 1986 og 2004 fóru fram mjög ítarlegar kannanir á trúarlífi Íslendinga og í þeim var einmitt spurt: „Játar þú kristna trú?“ (eða fólki var gefinn sá kostur að velja þann möguleika) og þeir sem sögðu „Já“ voru 40%-50%.

Þórhallur er þarna líklega að vísa til skráningar fólks í trúfélög, en dettur nokkrum heilvita manni það í hug að opinber trúfélagsskráning jafngildi trúarjátningu? Er allt fólkið sem er ekki í skráðum trúfélögum trúleysingjar? Auðvitað ekki. Er allt fólkið sem er skráð í ríkiskirkjuna (eða önnur kristin trúfélög) kristið? Auðvitað ekki.

Þegar maður sem veit af þessum könnunum endurtekur aftur og aftur að „um 90% Íslendinga játa kristna trú“ þá verð ég að viðurkenna það að mér finnst líklegt að honum sé sama um sannleikann í þessum efnum og kemur bara með þessa röngu fullyrðingu í áróðursskyni.

Grundvallarboðun Jesú

Mér finnst stundum ótrúlegt hvað prestum finnst lítið mál í að skálda hitt og þetta um Jesú: „Jesús var kvennréttindasinni.“, „Jesús var friðarsinni.“ og ég veit ekki hvað. Í nýlegri ræðu ríkiskirkjuprestsins Þórhalls Heimissonar segir hann þetta:

Grundvallarboðun Jesú krists var að allir menn væru börn guðs,....

Nú finnst prestinum þetta örugglega afskaplega fallegt og finnst sjálfsagt að Jesú hafi boðað þessa krúttlegu setningu: „Allir menn eru börn guðs.“ en hvað segir Nýja testamentið okkur?

Þegar ég leitaði, þá fann ég engan stað þar sem Jesú er eignað einhver orð í þessa veru, hins vegar segir hann margt sem sýnir klárlega fram á að hann hefur ekki trúað þessu. Sem dæmi þá segir Jesús í fjallræðunni: „Sælir eru friðflytjendur, því að þeir munu guðs börn kallaðir verða.“ (Mt 5.9). Ef allir eru guðs börn, þá er erfitt að sjá hvernig hægt er að segja að einhver hópur manna verði sérstaklega kallaður guðs börn.

Annars staðar kallar Jesú gyðinga syni djöfulsins, þannig að varla eru þeir synir guðs að hans mati: „Þér eigið djöfulinn að föður og viljið gjöra það, sem faðir yðar girnist.“ (Jh 8.44)

Ef maður kíkir síðan í guðspjöllin sjálf, þá heldur til dæmis höfundur Jóhannesarguðspjalls klárlega ekki að allir séu „guðs börn“, heldur bara kristið fólk:

„En öllum þeim, sem tóku við honum, gaf hann rétt til að verða Guðs börn, þeim, er trúa á nafn hans.“ (Jh 1.12)

Að allir menn væru „börn guðs“ var klárlega ekki „grundvallarboðun“ Jesú, hann virðist bara alls ekki hafa boðað þetta.

Þjóðarmorð eru ásættanleg

Ég hef áður bent á það hve erfitt sumir trúmenn eiga með það að fordæma hluti eins og þjóðarmorð. Nú hefur nýjasti biskup ensku biskupakirkjunnar (ríkiskirkjunni þeirra) bæst í þennan hóp. Blaðamaður hjá The Gurdian segir stuttlega frá þessum biskupi. Þarna kemur fram blaðamaðurinn spurði út í söguna af því þegar guð stoppar gang sólarinnar til þess að hjálpa Hebreum að murka lífið úr andstæðingum sínum. Biskupinn sá auðvitað enga ástæðu til þess að ætla að þetta hafi ekki gerst:

Well, I said, surely there were moral objections to the idea that God would so gleefully facilitate the genocide described when the Israelites took possession of the promised land? "There are lots of books written on that subject, and I am not an expert on it … I have nothing sensible to say on genocide."

Maður vorkennir auðvitað biskupnum (og öðrum trúmönnum). Annað hvort fyrirskipaði guðinn þeirra þjóðarmorð eða þá að það er ekkert að marka biblíuna þegar hún fullyrðir um guð. Þessi biskup er heldur ekki einn um að víkja sér undan því að fordæma þessi ætluðu þjóðarmorð. Alister McGrath, guðfræðingurinn sem kenndi ríkiskirkjuprestum nýlega hvernig ætti að svara þessum árans trúleysingjum, var spurður einfaldrar spurningar: „Did god order the slaying of the Cananites?“ Hann svaraði ekki spurningunni og sagði að lokum: „It is a very difficult question to give a straight answer to precisely because it‘s such a difficult question.“

Maður hlýtur að velta því fyrir sér hver afstaða ríkiskirkjupresta til þjóðarmorða sé.

Falleg vers

Tveir ríkiskirkjuprestar, Svavar Alfreð og Þórhallur Heimisson, lofuðu í dag kafla úr Gamla testamentinu.

Svavar segir meðal annars:

Bæði í lexíunni og jólalaginu er fjallað um miklar vonir og bjartar. Þar er kveikt á vonarljósum jafnaðar, sáttar, frelsis, réttlætis og friðar. Þó eru árþúsund á milli þessara tveggja texta.  #

Þórhallur segir meðal annars:

Þessi texti er skrifaður í spádómsbók Jesaja í Gamla testamentinu. Þar segir frá spádómi um heiminn eins og hann muni verða þegar Messías, Kristur, Frelsarinn, hefur fullkomnað starf sitt og rutt brott öllu hinu illa úr veröldinni. #

Textinn sem þeir vísa til er Jesaja 11.1-9, en ef maður les kaflann þá sér maður að lýsingin á því hvernig þessi fullkomni „jafnaðar, sáttar, frelsis, réttlætis og friðar“ endar alls ekki í versi níu. Í versi þrettán kemur til dæmis fram að þjóðirnar Júdea og Efraím munu hætta öllum ófriði, en fallegt. Í næsta versi sést líka að þessar þjóðir munu vinna saman í draumaheimi Messíasar:

Þeir munu steypa sér niður á síðu Filista gegn vestri og ræna í sameiningu austurbyggja. Edóm og Móab munu þeir hremma og Ammónítar verða þeim lýðskyldir.

Þannig að í hinum fullkomna heimi sáttar og friðar verður ekki gaman að vera nágranni Júdeu.

 

Aðdáun á ógeði

Á heimasíðu ríkiskirkjunnar er ræða eftir guðfræðiprófessorinn Pétur Pétursson, þar segir hann meðal annars:

Því meira sem maður les í guðspjöllunum og kynnir sér rannsóknir á þeim því meiri verður aðdáunin á Kristi, predikunum hans, lífi og starfi – þetta er mín reynsla og margra annarra. #

Nú gef ég mér að Pétur haldi að Jesús hafi sagt það sem kemur fram í guðspjöllunum. Ég sé ekki hvernig nokkrum manni getur fundist predikanir Jesú vera aðdáunarverðar.

Ef maður skoðar til dæmis Matteusarguðspjall, þá virðist predikunin hans ganga út á það að heimsendir sé í nánd og að þá muni guð henda „vondu“ fólki í helvíti. Er þetta aðdáunarvert?

Eins og illgresinu er safnað og brennt í eldi, þannig verður við endi veraldar. Mannssonurinn mun senda engla sína, og þeir munu safna úr ríki hans öllum, sem hneykslunum valda og ranglæti fremja, og kasta þeim í eldsofninn. Þar verður grátur og gnístran tanna. (Mt 13.40-42)

Það er auðvitað ekki hægt að gera athugasemdir við þessa ræðu og ég efast um að þessi mikli spekingur myndi vilja ræða um svona ljót vers.