Fúsk í guðfræðideildinni

Á hugvísindaþingi um helgina var áhugaverður fyrirlestur hjá prófessori í nýjatestamentisfræði við guðfræðideild Háskóla Íslands. 

Það sem vakti hvað mesta athygli mína var þegar hann sagði eitthvað á þá leið að innan fræðanna væri nú talið að Lúkasarguðspjall (og þá líklega einnig Postulasagan) væri ritað á annarri öld. 

Þessi prófessor þyrfti nú að fara í námskeið hjá góðvini mínun honum Þórhalli Heimissyni, eins og sést af þessum skemmtilegu umræðum mínum við hann:

Þórhallur: Elsti texti Nýja testamentisins er talinn vera fyrra korintubréf sem Páll postuli skrifaði árið 45, aðeins 15 árum eftir krossfestingu Jesú. Öll önnur rit þess urðu til fyrir árið 100, skrifuð af mönnum sem höfðu fylgt Jesú og geymt í minni sér öll hans orð og verk. 

Hjalti: Nú er það vel mögulegt að [rit Nýja testamentisins] hafi öll verið skrifuð fyrir 100, en það er líka mögulegt að mörg þeirra hafi verið skrifuð eftir árið 100. 

Þórhallur: Svar : Nei - þetta [að ritin voru öll skrifuð fyrir 100] er samdóma álit fræðimanna sem hafa til þess mörg rök sem þú getur fræðst um á námskeiði hjá mér í vetur.

Að hugsa sér, ekki nóg með það að prófessor í nýjatestamentisfræðum í Háskóla Íslands veit ekki að það er samdóma álit fræðimanna að öll rit Nýja testamentisins voru skrifuð fyrir 100, heldur heldur hann því fram að fræðimenn telji að Lúkasarguðspjall sé skrifað eftir 100! 

Þvílíkur fúskari! 

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 13.3.2011 kl. 19:25]

Ansi er stórt upp í sig tekið að tala um samdóma álit fræðimanna, hjá Þórhalli. Hann er orðinn svo vanur að segja ósatt að hann veit ekki af því sennilega.

Óþarfi að taka því fram að álit er heldur ekki staðreynd og æði oft háð hlutdrægni þeirra sem álitin hafa.  Flestir fræðimenn eru svo innan kirkjunnar og verjendur þessarar vonlausu lygasögu. (mitt álit).

Við vitum báðir að það er langt frá því samdóma álit um þetta efni og hefur fræðasellann logað af deilum og þrátti um þetta í einhver árhundruð. 

Mörg bréfanna eru svo klárlega falsanir og eru jafn mörg samdóma álit um það líklega.  

Testamentin hefur ekki nokkur maður örugga hugmynd um, en ljóst er að líklega er Markús elstur. Hafandi það í huga þá stendur styrinn nú einmitt um litlu heimsendaspána í Markúsi og rífast menn einfaldlega um það, út frá því, hvort þetta er skrifað eftir fall Jerúsalem árið 70 eða svo, eða þá Bar Kochba árið 135, sem þykir líklegra. 

Annað hróplegt misræmi bendir llíka til ungra guðspjalla, en það er allt tal og ákúrur í garð Faríseapresta, sem ekki voru til sem stétt fyrr en um og eftir 135.  Nú svo eru jú öll samkunduhúsin eða sínmagógurnar í Galíleu, sem ekki fynnst tangur né tetur af fyrr en eftir 135.  Hvað skyldi það eiga að fyrirstilla?

Svo má jú ekki gleyma öllum bæjunum, sem ekki voru til og hrópleg ólíkindin í kringum dóm og píslir Jesú, sem stríða gegn öllu gyðinglegu skikki.

Þessi drengir vaða áfram í afnaeitun með hornin á undan og hausinn undir og hamra á þessari fjandans lygi eins og þeim sé borgað fyrir það....hvernig læt ég...þeir fá jú borgað fyrir það.

Kannski að þeir gætu gert okkur þann greiða að lesa eitthvað eftir aðra óeinróma guðfræðinga og fyrrverandi pastora á borð við Robert M. Price.

Þeir geta svo gluggað í einhverja af elstu kirkjufeðrunum, sem eru alveg clueless um tilvist guðspjallanna og sumir nefna Jesú þennan jafnvel aldrei á nafn. 

Ég skil raunar ekki hvernig þessir guttar geta sofið um nætur vitandi af öllum sínum óheiðarleika og ósannindum. 

Er ekki mál að linni?

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 13.3.2011 kl. 19:40]

Ansi er stórt upp í sig tekið að tala um samdóma álit fræðimanna, hjá Þórhalli. 

Já, þetta með "samdóma álit fræðimanna" er það sem gerir þessi ummæli hans svo eftirtektarverð. Þessi ummæli hans hefðu ekki verið merkileg ef hann hefði bara sagt: "Ég tel að öll ritin séu skrifuð fyrir árið 100".

En þegar hann segir að allir fræðimenn telji þetta, þá er hann bara að opinbera að annað hvort:

1. Er hann svona illa lesinn um Nýja testamentið að hann veit ekki betur.

2. Hann veit betur en lýgur.

Mér persónulega finnst fyrri möguleikinn vera miklu líklegri. Eins og kemur fram í umræðunni sem ég vísaði á þá vitnaði ég í kennslubók í inngangskúrsinum að Nýja testamentinu við HÍ þar sem höfundurinn (sem er mjög frægur NT-fræðingur) heldur því fram að 2. Pétursbréf sé skrifað á 2. öldinni. 

En mér finnst nú vera sumt vafasamt í því sem þú skrifar Jón Steinar, t.d. þetta: 

Annað hróplegt misræmi bendir llíka til ungra guðspjalla, en það er allt tal og ákúrur í garð Faríseapresta, sem ekki voru til sem stétt fyrr en um og eftir 135. 

Ha? Hvað áttu við með þessu?

[Ragnhildur Kolka, 13.3.2011 kl. 20:10]

Af hverju að einskorða sig við guðfræðideild? Það eru margar aðrar deildir innan háskólans að fúska. Fjöldi fólks heldur að þar sé aðeins fengist við sannleika byggðan á rökfræðilegum niðurstöðum.

Því ekki að breiða út fagnaðarerindi and-félagsfræði eða and-hagfræði?

Er sannleiki þesara fræðigreina eitthvað meiri en guðfræðinnar?    

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 13.3.2011 kl. 20:16]

Ragnhildur, ég er nú alls ekki á því að guðfræðikennarinn sé fúskari. 

[Ragnheiður Kristjánsdóttir (IP-tala skráð) 13.3.2011 kl. 23:54]

Eru aðrar deildir innan háskólans yfir höfuð að fúska? segir Ragnhildur Kolka. Mér er svolítið brugðið. Getum við almúginn ekki treyst því þegar háskólafólk setur fram kenningar sínar byggðar á vísindalegum rannsóknum að það sé að vinna vinnuna sína af heilindum ?

[doctore (IP-tala skráð) 14.3.2011 kl. 09:09]

Það er allt rangt/vitlaust við "guðfræði", orðið og alles er ekkert nema orðskrípi; Í  besta falli má kalla þetta "fag": Biblíusögur fyrir þá sem vilja ekki deyja eða nenna ekki að vinna

;)

[Jón Valur Jensson, 14.3.2011 kl. 13:36]

Þetta er afar hæpið álit hjá Jóni Ma. Ásgeirssyni og hans mönnum.

Lúkasarguðspjall ber það með sér á margvíslegan hátt að vera 1. aldar rit og byggt á samtíðarheimildum, rétt eins og Postulasagan.

Jón Ma. er prófessorinn í NT-fræðum og hefur áður farið ýmsar þvergötur frá meginstraumi guðfræðinnar.

Langflest rit NT eru 1. aldar rit. Ýmsir töldu Jóhannesarguðspjall vera langtum yngra, frá 2. öld eða jafnvel mun seinna en í ljós kom, að elzta guðspjalla-handritsbrot er einmitt úr Jóhannesarguðspjalli.

Sú herferð þín gegn kristinni trú, sem tók á sig ófagra mynd í umræðunni á síðustu vefslóð þinni, Hjalti, er illa undirbúin og gagnslaus.

[Jón Valur Jensson, 14.3.2011 kl. 13:37]

...eða jafnvel mun seinna, en í ljós kom ...

(þarna átti þessi mikilvæga komma að vera).

[Jón Valur Jensson, 14.3.2011 kl. 13:43]

Það er rétt hjá Ragnhildi Kolka, að mikið er fúskað í félagsvísindadeild.

Það er þó ekki allsherjardómur um þá deild af minni hálfu; en t.d. bara 5% fúsk er allt of mikið fúsk. Slæm og afdrifarík dæmi um slíkt fúsk eru nefnd á Kirkju.net.

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 14.3.2011 kl. 15:17]

Þetta er afar hæpið álit hjá Jóni Ma. Ásgeirssyni og hans mönnum.

Lúkasarguðspjall ber það með sér á margvíslegan hátt að vera 1. aldar rit og byggt á samtíðarheimildum, rétt eins og Postulasagan.

Neibs, það eru fínar ástæður fyrir því að halda að þessi rit hafi verið skrifuð á 2. öldinni. 

[Jón Valur Jensson, 14.3.2011 kl. 16:32]

Það eru miklu "fínni" ástæður fyrir því, að Postulasagan sé skrifuð af sjónar- og heyrnarvotti (enda sagt þar sums staðar frá ferðum Páls og félaga hans í 1. persónu fleirtölu) og Lúkasarguðspjall sé byggt á traustum frumheimildum. Jafnvel fornleifafræðin hefur staðfest ýmislegt í þessum ritum, sem áður var talið tilbúningur eða rugl, t.d. nöfn á rómverskum ráðamönnum o.fl. Að teygja ritunartíma þessara tveggja rita inn á 2. öldina felur það í sér að gera það mun erfiðara fyrir ritendurna/ritarann að skrá allt af þó þeirri nákvæmni sem þar má sjá. En í munnlegri geymd hafa frumheimildirnar að baki Post. getað varðveitzt í marga áratugi; það er þó líklegra, að hinn lærði Lúkas, samtíðarmaður Páls postula, hafi sjálfur skráð ritin tvö. Svo er Lúk. að miklu leyti samstofna við Mt. og Mark. sem eru 1. aldar heimildir.

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 14.3.2011 kl. 16:40]

Jón Valur, ein bestu rökin fyrir því að þessi rit séu frá annarri öld er að mínu mati sú vel rökstudda tilgáta að höfundurinn hafi notast við rit Jósefusar. 

[Jón Valur Jensson, 15.3.2011 kl. 03:51]

Viltu ekki tíunda betur þá tilgátu og rök hennar fyrir lesendur þína?

En Antiquitatibus sínum lauk Josephus á árabilinu 93-94.

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 15.3.2011 kl. 07:00]

Þú getur lesið samantekt á þeirri tilgátu hérna Jón Valur. 

Þarna er samantekt á rökstuðningi í bók sem ég hef reyndar ekki lesið, en ég hef rekist á sömu rök í annarri bók. 

[Jón Valur Jensson, 16.3.2011 kl. 15:16]

Takk fyrir þetta, Hjalti. Ég hef að vísu lítinn tíma til að skoða þetta ýtarlega í bili, en rek strax augun í það í 'Conclusion' þessarar greinar, sem þú vísar í ('Luke and Josephus', eftir Richard Carrier, sem skrifar á 'the Secular Web' og ég veit ekki hvort er neinn NT-fræðingur), að það er nú ekki beinlínis nákvæmt í þinni frásögn að tala um Lk. sem 2. aldar verk og byggja það t.d. á þessu um Josephus, því að Carrier skrifar þarna í lokaályktun sinni:

"Luke almost certainly knew and drew upon the works of Josephus (or else an amazing series of coincidences remains in want of an explanation), and therefore Luke and Acts were written at the end of the 1st century, or perhaps the beginning of the 2nd." (Leturbr. jvj.)

Það kemur einnig fram hjá Carrier, að hann telur, að vegna þess hve óbeint sé vitnað í eða byggt á Josephusi hjá Lúkasi, geti verið, að sá síðarnefndi hafi jafnvel heyrt Josephus sjálfan segja frá þessu* (en Josephus klárar Atiquitates sínar um 93-94 e.Kr.).

Svo heldur Carrier áfram (í Conclusion):

"This also results in the realization that almost every famous person, institution, place or event mentioned in L[uke] that can be checked against other sources is also found in Josephus ..."

Takið þið eftir því, hvað maðurinn er selektífur? Hann VELUR að segja "almost every famous person" o.s.frv., ekki "almost every person," enda eru margar persónur nefndar til sögunnar hjá Lúkasi, sem ekki voru almennt frægar á þeim dögum – og sumt af því héldu 18. og 19 aldar menn bara tilbúning, af því að samtíðarheimildir virtust engar til um þá, en svo kom nú annað í ljós í rannsóknum fornleifafræðinga á 20. öld!

Afsakið, það verður að vera fljótaskrift á þessu; annir kalla.

* Þetta er í næstsíðustu aths. Carriers við greinina, hér: "it appears possible that Luke did not clearly read Josephus, but skimmed or overheard his works (he might even have heard Josephus himself recite the work in public, as was a common practice for authors), or read an epitome (a popular convention of the day) rather than the actual work, or, perhaps most likely for being most common, did not have the book on hand when he wrote and worked from an imperfect memory." – Og eins og gerist enn í fræðaheimi háskólamanna, lesa þeir oft upp brot úr væntanlegum útgáfuritum sínum, úr þáttum sem þeir eru enn að vinna að. Þetta getur því hafa gerzt löngu fyrir árið 93.

[Jón Valur Jensson, 16.3.2011 kl. 15:16]

Antiquitates!

[Hjalti Rúnar Ómarsson, 18.3.2011 kl. 09:26]

...eftir Richard Carrier, sem skrifar á 'the Secular Web' og ég veit ekki hvort er neinn NT-fræðingur)

Hann er með doktorsgráðu í sagnfræði (sérsviðið er fornöldin). Og ef þú last greinina sérðu að þetta er samantekt á umfjöllun í bók eftir sérfræðing í skrifum Jósefusar.

 En ef höfundur Lk og P notaði við AJ, þá er hann líklega að skrifa 95 eða eftir.