Að vera lútherskur

Í dag er víst siðbótardagur hjá ríkiskirkjunni og nú hafa líklega margir prestar dásamað Lúther í predikunum víðsvegar um landið. Mér persónulega finnst það afskaplega ógeðfellt að þetta fólk skuli enn kenna sig við Lúther. Maðurinn var nefnilega ótrúlegur gyðingahatari. 

Það má auðvitað segja að þeir kenna sig ekki við Lúther vegna gyðingahatursins. Ég myndi til dæmis ekki hætta að nota bréfaklemmur ef það kæmi í ljós að sá sem uppgötvaði þær væri gyðingahatari. En ég myndi ekki kalla mig eftir nafninu hans.

Og þegar það kemur að Lúther, þá boðaði hann skipulagðar ofsóknir gegn gyðingum í guðfræðilegum ritum sínum. Í bók sinni Um gyðingana og lyga þeirra leggur Lúther þetta til sem lausn á „gyðingavandanum“: 

1. Að brenna samkunduhús og skóla gyðinga. 

2. Að eyðileggja hús gyðinga. 

3. Taka bænabækur og trúarbækur (Talmúdinn) frá þeim.

4. Banna rabbíum að boða/kenna trú (refsingin er líflát). 

5. Afnám ferðafrelsis handa gyðingum.

6. Banna gyðingum að stunda lánastarfsemi. 

7. Setja gyðinga í nauðungarvinnu. 

Hvernig dettur fólki í hug að vera að dásama þennan mann og kalla sig „lútherska“?

Er í lagi heima hjá mér?

 

Það er kannski vert að taka það fram að bæði Lena Rós og Svavar Alfreð eru ríkiskirkjuprestar.

Þetta er ansi merkilegt. Ef ég gagnrýni (sem hann kallar "árásir) skrif Þórhalls, þá er ég að leggja hann í einelti og þá er greinilega eitthvað að heima hjá mér.

Hvað finnst fólki um þessi viðbrögð Þórhalls? Eru þetta málefnaleg og varkár ummæli (svo að ég vitni í siðareglur ríkiskirkjuprestanna)?

Áróðursritið

Um daginn heyrði ég kostulegt viðtal við ríkiskirkjuprestinn Maríu Ágústsdóttur á Útvarpi sögu. Þar sagði hún meðal annars þetta:

Nú er til dæmis Nýja testamentið ekki áróðursrit, það er heimild, það er heimild sem greinir frá ákveðinni sýn til lífsins, og nú ætla ég ekkert að fara út í samtalið um trú og vísindi það kemur því ekkert við, það er heimild sem greinir frá ákveðinni lífssýn, ákveðinni sýn á lífið. Og þá spyr maður sig af hverju er það svona hættulegt að mega kynna sér þetta? Og hvers vegna er þetta yfir höfuð hættulegt að syngja um að Jesús sé besti vinur barnanna?

Til að byrja með fer þessi ágæti prestur að tala gegn því að þetta sé „hættulegt“, en eins og hún ætti að vita, þá er ekki aðalatriðið að þetta sé hættulegt, heldur einfaldlega óviðeigandi. Til dæmis væri ekki hættulegt að fá Sjálfstæðisflokkinn í reglulegar heimsóknir í skólana, og syngja „Friedman er beti vinur barnanna“, en það er klárlega óviðeigandi.

Svo er auðvitað athyglisvert að presturinn virðist telja það vera viðeigandi að syngja „Jesús er besti vinur barnanna“ í skólum. 

En það sem vekur mestu athygli mína er fullyrðing prestsins að Nýja testamentið sé ekki áróðursrit, það sé bara heimild.

Lesum hvað höfundur  Jóhannesarguðspjalls hefur að segja um það:

En þetta er ritað til þess að þér trúið, að Jesús sé Kristur, sonur Guðs, og að þér í trúnni eigið líf í hans nafni. (Jh 20.31)

Tilgangur ritsins er að fá fólk til að gerast kristið. Er þá ekki klárlega um áróðursrit?

Og þó svo að hin guðspjöllin segi það ekki berum orðum, þá er það auðvitað tilgangurinn, að sannfæra lesandann um kristnu trúarskoðanir höfundarins.  Hvers vegna heldur María að þar sé verið að segja frá því hvað Jesús var klár í að lækna fólk, ráða yfir illum öndum, að kraftaverk hafi fylgt fæðingu hans og ég veit ekki hvað? Heldur hún virkilega að höfundurinn hafi ekki verið að reyna að sannfæra lesandann um að Jesús væri guðlegur?

Annað hvort veit hún svona lítið um Nýja testamentið eða þá að hún er svo gjörsamlega blinduð á meint ágæti eigin trúarrits að hún sér bara ekki að þetta er áróðursrit, eða vill bara ekki viðurkenna það.

Ég er ekki að segja að það sé eitthvað slæmt við það að vera áróðursrit, ég myndi til dæmis flokka þann ágæta vef Vantrú.is sem áróður. En stór hluti Nýja testamentisins er einnig áróður.

Að berja börn

Hvað myndi fólk segja ef ég myndi biðja um að dreifa meðal grunnskólabarna miða sem á stæði: „Ef foreldrar þínir berja þig ekki, þá elska þau þig ekki.“ Ég held að fáir væru sáttir með það, en það eru víst mannréttindi að fá að dreifa svona miði, svo lengi sem að hann fastur við trúarrit kristinna manna:

Sá sem sparar vöndinn hatar son sinn en sá sem elskar hann agar hann snemma. (Orðskviðirnir 13.24)

Á blogginu hans Matta sést að Gídeonfélagið er búið að bæta Orðskviðunum við Nýja testamentið sitt. 

Er þetta ekki fallegur boðskapur? Það er auðvitað rangt í sjálfu sér að vera að dreifa áróðursriti kristinna manna í grunnskólum, en það bætir ekki beint úr skák að þetta rit er jákvætt í garð líkamlegra refsinga gegn börnum.

Einelti* dagsins

Þórhallur heldur áfram með trúarjátningarblogg sitt. Og í þetta skiptið talar hann um „[ég trúi] á Jesú Krist“, og ég held að allar efnisgreinar þarna gæti byrjað á „Ég trúi á...“, eða „Trúmaðurinn ég trúi á, alveg óháð rökum...“, því að það sem Þórhallur skrifar er algerlega fjarstætt gagnrýninni (ég myndi líka segja fullorðinni) nálgun á guðspjöllunum. 

Svo að maður tali hreint út, þá ætti allt fólk að átta sig á muninum á „Í bók/sögu A er sagt að X hafi gerst.“ og „X gerðist.“ Ég satt best að segja veit ekki hvort að Þórhallur átti sig á þessum muni, eða réttara sagt, hvort að hann átti sig á þessum muni þegar við ræðum um guðspjöllin.

Margir (ef ekki flestir, líka þessi) prestar virðast ekki átta sig á því að höfundar guðspjalla gátu bara skáldað upp atburði. Tökum dæmi:

En Jesús hrópaði aftur hárri röddu og gaf upp andann. Þá rifnaði fortjald musterisins í tvennt, ofan frá og niður úr, jörðin skalf og björgin klofnuðu, grafir opnuðust og margir líkamir helgra látinna manna risu upp. Eftir upprisu Jesú gengu þeir úr gröfum sínum og komu í borgina helgu og birtust mörgum. (Mt 27.50-53)

Það væri mjög gaman að vita hvort að Þórahallur heldur að þetta hafi gerst. Annað gott dæmi eru fæðingarfrásagnirnar af Jesú. Það er bara augljóst að þessar tvær mótsagnakenndu frásagnir eru uppskáldaðar.

Samt lætur Þórhallur eins og hann viti ekkert af þessu (eða þá að hann trúi þessu) og segir til dæmis þetta:

Um sjálfan sig sagði hann að hann og Faðirinn, Guð, væru eitt og að hann sjálfur hefði verið til frá eilífð, fyrir upphaf sögu og tíma. Hann notaði sömu skilgreiningu um sjálfan sig og Guð er látinn nota í annarri Mósebók er hann kynnir sig fyrir Móse. Ég er segir Guð um sig í Mósebókinni. Ég er segir Jesús sömuleiðis um sjálfan sig. #

Hérna er nefnilega punktur sem að prestar (og aðrir ættu að vita): Það er alveg jafn auðvelt, jafnvel auðveldara, að skálda upp „Jesús sagði X“ og að skálda „Jesús gerði X.“

Sjáið hvað þetta er auðvelt:

Þegar Jesús og lærisveinar hans voru á gangi spurði Pétur hann: „Meistari, hvenær munum við sjá ríki guðs?“, Jesús svaraði honum, „Sjá, ríki guðs er þegar á meðal ykkar! Abrakadabra!“. Um leið og Jesús sagði þetta risu þúsund milljón dauðir menn upp úr grafreiti sem var nálægt þeim.

Og þá komum við að þessum furðulegu fullyrðingum Jesú í Jóhannesarguðspjalli sem að Þórhallur segir að Jesús hafi í raun og veru sagt.  Í Jóhannesarguðspjalli hljómar Jesús ekki neitt eins og Jesús hinna guðspjallanna. Hann hljómar eins og sögumaðurinn sjálfur!

Og þá hljótum við að velta því fyrir okkur, sagði Jesús „Ég var til áður en Abraham var til.“ og fleira í þeim dúr, eða, sem er öllu líklegra, er kristið fólk bara að láta tjá Jesú hugmyndir sínar um hann? Þannig að þegar Jesús segir í Jóhannesarguðspjalli „Ég og faðirinn erum eitt.“, þá getum við ekki dregið þá ályktun að Jesús hafi sagt þetta, heldur að sumt kristið fólk hafi trúað því að Jesús og faðirinn væru eitt. Auðvitað er það fræðilega mögulegt að Jesús hafi sagt þetta, en það er engin sérstök ástæða til að halda það.

En Þórhallur virðist bara fullyrða að Jesús hafi sagt allt það sem að honum er eignað í Jóhannesarguðspjalli. Afskaplega barnalegt viðhorf. Hann ætti að reyna að lesa guðspjöllin með örlítilli gagnrýninni hugsun.

---- 

*Ég vil benda fólki á að ég er að tala um „einelti“ í merkingunni „svör við skrifum presta eða trúmanna“ # 

Vælukjóarnir

Frá því að áhugi minn á trúmálum byrjaði (í kringum 2002-3) þá hefur einn hlutur alltaf vakið undrun mína: hversu mikill aumingjaskapur tíðkast hjá trúmönnum.

Ríkið setur milljarðra í ríkistrúarbrögðin, sem að stunda það að fara í opinbera leikskóla til að boða skoðanir sínar. En á netinu dirfast nokkrir trúleysingjar að gagnrýna ríkistrúarbrögðin

Hver eru síðan viðbrögðin hjá sumum? „Þið eruð svo rosalega vondir! Af hverju haldið þið ekki kjafti!“

Þið verðið að afsaka það, en að á meðan að ríkiskirkjan stundar trúboð í opinberum leikskólum, þá tel ég mig hafa hundrað og níutíu prósent skotleyfi á að gera lítið úr, hæðast að, hlæja að, niðurlægjaog gagnrýna þessi ótrúlega vitlausu trúarbrögð sem að atvinnutrúmenn boða í opinberum skólum. Ef að fólk er ósátt við það þá má það reyna að fá mig kærðan fyrir guðlast.

En ég verð að viðurkenna að ég verð hálf varnarlaus gagnvart „vælinu“. Ég sætti mig vel við „Mofa“ og „Jón Vali“, sem að reyna í alvörunni að verja skoðanir sínar. Ég get borið virðingu fyrir þannig fólki, þó svo að ég sé algjörlega ósammála þeim. Ég ber virðingu fyrir Mofa og Jóni Val. Maður getur rökrætt við Mofa og Jón Val.  

En hvernig svarar maður þegar fólk fer bara  að væla yfir því að ég sé vondur og ljótur vegna þess að ég „ræðst á“ trúarskoðanir fólks? Ég bara get ekki borið virðingu fyrir svona fólki, það er bara of barnalegt. Þetta er svo rosalega aumingjalegt.

Skilaboð mín til þessa fólks eru þessi: Sættið ykkur við það að annað fólk heldur kannski að skoðanir ykkar séu rangar, og farið ekki að væla þegar þið áttið ykkur á því að við séum ósammála ykkur. Ef þið þolið ekki að lesa skoðanir okkar, hættið þá frekar að kaupa aðgang að internetinu frekar en að væla yfir því að við séum vond. Sumt fólk trúir ekki því sama og þið, sættið ykkur við það. 

"Í hans hendi eru JARÐARDJÚPIN , og fjallatindarnir heyra honum til".

"Í hans hendi eru JARÐARDJÚPIN , og fjallatindarnir heyra honum til". Biblían Davíðsálmar 95:4 

 

Varð bara að apa eftir Guðrúnu Sæmundsdóttur. En maður hlýtur að spyrja þetta fólk sem vill endilega þakka ósýnilega vini sínum fyrir björgun námumannanna í Chile hvort að það sé ekki guði að kenna þegar hann bjargar þeim ekki. Guð biblíunnar á það nú til að láta "jörðina gleypa" fólk.

Frábært dæmi um þennan ótrúlega tvískinnung trúmanna er auðvitað námuslysið sem varð í Bandaríkjunum fyrir nokkrum árum. Þar sem að þau mistök urðu að það var fyrst sagt að tólf af þrettán námumannanna væru á lífi, þá var það kraftaverk. En þegar það kom í ljóst að tólf af þrettán höfðu fundist látnir, þá var guði ekki kennt um.

Maður hlýtur að spyrja sig að því hvort að þessar vanhugsuðu upphrópanir trúmanna um mildi guðs séu ekki bara eitthvað sem það missir úr sér þegar það heyrir gleðilegar fréttir. En því miður held ég að svo sé bara alls ekki, á Íslandi höfum við til dæmis prest sem heldur að guð hafi verið mjög upptekinn við það að bjarga Vestmannaeyingum þegar eldgosið átti sér stað árið 1973. 

Kæru trúmenn, gætuð þið annað hvort hætt að halda því fram að guð bjargi fólki, eða þá haldið því líka fram að hann drepi fólk þegar það bjargast ekki?

 

20 létust í námuslysi

Kirkjan skammast sín enn fyrir biblíuna

Sem er auðvitað afar skiljanlegt. „Pistill“ morgundagsins er úr fimmta kafla Efesusbréfsins, og kirkjan skammast sín fyrir þennan kafla. Hún hefur áður beitt frumlegum tilvitnunum í þennan kafla, ég hef bent á að stundum er pistillinn svona, þar sem kirkjan sleppir feitletruðu orðunum:

Verið hver öðrum undirgefnir í ótta Krists: Konurnar eiginmönnum sínum eins og það væri Drottinn. Því að maðurinn er höfuð konunnar, eins og Kristur er höfuð kirkjunnar, hann er frelsari líkama síns. En eins og kirkjan er undirgefin Kristi, þannig séu og konurnar mönnum sínum undirgefnar í öllu.

Þér menn, elskið konur yðar eins og Kristur elskaði kirkjuna og lagði sjálfan sig í sölurnar fyrir hana, til þess að helga hana og hreinsa í laug vatnsins með orði. Hann vildi leiða hana fram fyrir sig í dýrð án þess hún hefði blett eða hrukku né neitt þess háttar. Heilög skyldi hún og lýtalaus. Þannig skulu eiginmennirnir elska konur sínar eins og eigin líkami. Sá, sem elskar konu sína, elskar sjálfan sig. Enginn hefur nokkru sinni hatað eigið hold, heldur elur hann það og annast, eins og Kristur kirkjuna, því vér erum limir á líkama hans.

"Þess vegna skal maður yfirgefa föður og móður og búa við eiginkonu sína, og munu þau tvö verða einn maður." Þetta er mikill leyndardómur. Ég hef í huga Krist og kirkjuna. En sem sagt, þér skuluð hver og einn elska eiginkonu sína eins og sjálfan sig, en konan beri lotningu fyrir manni sínum.

En á morgun er pistillinn svona:

Hafið því nákvæma gát á, hvernig þér breytið, ekki sem fávísir, heldur sem vísir. Notið hverja stund, því að dagarnir eru vondir. Verið því ekki óskynsamir, heldur reynið að skilja, hver sé vilji Drottins.

Drekkið yður ekki drukkna af víni, það leiðir aðeins til spillingar. Fyllist heldur andanum, og ávarpið hver annan með sálmum, lofsöngum og andlegum ljóðum. Syngið og leikið fyrir Drottin í hjörtum yðar, og þakkið jafnan Guði, föðurnum, fyrir alla hluti í nafni Drottins vors Jesú Krists.

Verið hver öðrum undirgefnir í ótta Krists:  (Ef 5.15-21)

Síðustu orðin hérna eru einmitt fyrstu orðin í tilvitnuninni hér að ofan. Mér finnst mjög undarlegt að enda þarna á tvípunkti, en það er auðvitað mjög skiljanlegt í ljósi þess hvað kemur næst:

Konurnar eiginmönnum sínum eins og það væri Drottinn. Því að maðurinn er höfuð konunnar, eins og Kristur er höfuð kirkjunnar, hann er frelsari líkama síns. En eins og kirkjan er undirgefin Kristi, þannig séu og konurnar mönnum sínum undirgefnar í öllu.

Þetta vill ríkiskirkjufólkið alls ekki lesa upp í kirkjum. Mjög skiljanlegt, en líka mjög óheiðarlegt.

Gegn þrenningunni

Í síðustu færslu fjallaði ég um skortinn á textum í biblíunni sem kenna þrenningarkenninguna, og þá staðreynd að ein fölsun sýnir fram á að það hefði verið auðvelt fyrir guð að kenna hana. En núna ætla ég að benda á vers sem að virðast benda til þess að hinir fyrstu kristnu menn hafi ekki trúað á þrenningarkenninguna, að hún sé beinlínist andstæð biblíunni. Páll postuli skrifaði þetta:

En hvað varðar neyslu kjöts, sem fórnað hefur verið skurðgoðum, þá vitum vér, að skurðgoð er ekkert í heiminum og að enginn er guð nema einn. Því að enda þótt til séu svo nefndir guðir, hvort heldur er á himni eða á jörðu,  enda eru margir guðir og margir herrar, þá höfum vér ekki nema einn guð, föðurinn, sem allir hlutir eru frá og líf vort stefnir til, og einn drottin, Jesú Krist, sem allir hlutir eru til orðnir fyrir og vér fyrir hann. ( 1Kor 8.4-6)

Vandamálið fyrir þrenningarsinna er að þarna segir Páll hreint út að faðirinn einn er guð. Samkvæmt þrenningarkenningunni er Jesús líka guð og heilagur andi líka guð. Jesús er settur í annan flokk, hann er ekki guð, enda er bara faðirinn guð.

Það er ekki undarlegt að mikið af fólki sem skoðar biblíuna vandlega (t.d. stofnandi Votta Jehóva) komist að þeirri niðurstöðu að þrenningin sé ekki í samræmi við biblíuna. Það sem er hins vegar undarlegt, er að flestir trúmenn (þar með talið líklega allir prestar ríkiskirkjunnar) samþykki þessa kenningu.

Forskot á þrenningarsæluna

 

Ríkiskirkjupresturinn og englabossinn hann Þórhallur Heimisson upplýsti í athugasemd við nýlega færslu um að hann myndi bráðum fara að ræða um þrenningarkenninguna, þannig að ég ætla að taka smá forskot og ræða aðeins um þetta á undan honum (en mig grunar að hann muni enn og aftur útskýra „villukenninguna“ módalisma.

Við skulum byrja þetta á því að skoða trúarjátningu Hvítasunnukirkjunnar á Íslandi:

3.2 Við trúum á einn Guð, sem eilíflega er til í persónum Heilagrar þrenningar (1. Jóhannesarbréf 5:7-8).

Það sem að er athugavert við þetta er að þessir miklu biblíuspekingar vísa á þekktasta dæmið um síðara tíma viðbót við Nýja testamentið. Og þetta er eina versið sem þeir vísa í fyrir þrenningarkenninguna. Þetta innskot hefur meira að segja nafn, Comma Johanneum, og það er algerlega óumdeilt að þetta sé síðari tíma innskot, fyrsti gríski textinn með innskotinu eru frá því eftir árið 1000!

Svona eru versið með fölsuninni:

Þrír eru þeir sem vitna í himninum: Faðirinn, orðið og heilagur andi, og þessir þrír eru eitt. Og þeir eru þrír sem vitna á jörðunni:  Andinn og vatnið og blóðið og þeim þremur ber saman. (1Jóh 5.7-8)

En upprunalega var textinn svona:

Þrír eru þeir sem vitna, andinn og vatnið og blóðið og þeim þremur ber saman. (1Jóh 5.7-8)

Það sem mér finnst merkilegt við þetta er að það að þeir skuli hafa vísað í þetta vers segir okkur svolítið annað, þrenningarkenningin sem slík er hvergi kennd í biblíunni. Menn reyna að púsla fullyrðingum héðan og þaðan og reyna að komast að henni þannig, en maður hlýtur að velta því fyrir sér, ef að höfundar guðspjallanna (eða Jesús!) trúðu á þrenningarkenninguna, af hverju skrifuðu þeir ekki eitthvað í líkingu við versin sem Hvítasunnukirkjan vísar í? Og fannst guði þetta ekki nægilega merkilegt til þess að minnast á þetta? Nýja testamentið er fullt af efni sem mætti alveg missa sín máli (t.d. endalausar endurtekningar á efni úr Mk í Mt og Lk), en það er ekkert minnst á þrenningarkenninguna.

Eini textinn sem að gæti hugsanlega veið að tala um þrenninguna er í Mt 28.17, en þar segir Jesús lærisveinum sínum að skíra fólk „í nafni föður og sonar og heilags anda“. Vandinn er auðvitað að upptalning á þessum þremur er ekki þrenningarkenningin, svo ekki sé minnst á að kirkjufaðirinn Evsebíos virðist hafa haft handrit sem höfðu „í mínu nafni“ og þess vegna telja sumir að það hafi verið upprunalegi textinn.

En aðalvandinn við þrenningarkenninguna er samt ekki þessi þögn, heldur vers sem virðast beinlínis vera í andstöðu við hana. Meira um það seinna!